Sztandar – weksylium należy do tradycyjnej formy symboli państwowych, wojskowych, stowarzyszenia, miasta, szkoły, instytucji itp. Składa się z płata i drzewca zakończonego głowicą. Płat ma różne wzory na obu stronach, przeważnie obszyty jest frendzlą i przymocowany do drzewca skórzanym rękawem i ozdobnymi gwoździami. Pod głowicą wiązane są wstęgi i szarfy w barwach narodowych lub orderów i odznaczeń, którymi posiadacz sztandaru został odznaczony. Pod wstęgami mogą być mocowane odznaki odznaczeń. Sztandar, podobnie jak chorągiew, występuje w jednym egzemplarzu.
Sztandary już od dawna otoczone były należnym im szacunkiem i miłością, Dlatego oddawano im cześć i honory, uroczyście je poświęcano, składano na nie przysięgę. Ich znaczenie dobitnie obrazują dawne regulaminy i przepisy wojskowe.
Regulamin służby obozowej i garnizonowej dla całego wojska Obojga Narodów z 1786 r. postanawiał:
Na każdym popasie i noclegu, przy wprowadzeniu i wyprowadzeniu sztandarów, czyli chorągwi, kawaleria dobywała pałasze, piechota broń prezentuje. Przy złożeniu zaś na wyznaczonym miejscu trębacz lub dobosz marsz bije.
Co więc decyduje o tym, że sztandar jest czymś wyjątkowym i szczególnym? Odpowiedzią niech będą słowa Wacława Tokarza wybitnego historyka wojskowości, który pisał, że:
Sztandary były w dawnej Polsce dla żołnierza symbolem Ojczyzny i jego względem niej obowiązków.
Jego słowa potwierdza marszałek Józef Piłsudski:
Sztandar to rzecz dziwna, zwykła szmata złotem tkana, a jednak w życiu żołnierza przedstawia ona wartość wiadomego symbolu życiowej udręki żołnierskiej, jego dążeń i celów. Przypomina ona dni jego chwały i sławy, jak również jego bólów i niepowodzeń.
Sztandar szkoły jest dla społeczności szkolnej symbolem Małej Ojczyzny, jaką jest szkoła i jej najbliższe środowisko. Uroczystości z udziałem sztandaru wymagają powagi zachowania, a przechowywanie, transport i przygotowanie sztandaru do prezentacji, właściwych postaw jego poszanowania.Sztandar bierze udział w uroczystościach o charakterze reprezentacyjnym i jest prezentowany przez poczet sztandarowy złożony z uczniów w strojach galowych (chorąży-sztandarowy, asystenci). Sztandar jest przechowywany na terenie szkoły w zamkniętej gablocie.
Insygnia pocztu sztandarowego:
biało-czerwone szarfy przewieszone przez prawe ramię, zwrócone kolorem białym w stronę kołnierza, spięte na lewym biodrze, białe rękawiczki.
Udział sztandaru w uroczystościach na terenie szkoły:
a) uroczyste rozpoczęcie roku szkolnego
b) święto szkoły
c) uroczystości rocznicowe: Konstytucja 3 Maja i Święto Niepodległości
d) uroczyste zakończenie roku szkolnego
Chwyty sztandaru:
-postawa „zasadnicza” -sztandar położony na trzewiku drzewca przy prawej nodze na wysokości czubka buta. Drzewce przytrzymywane prawą ręką na wysokości pasa. Lewa ręka jak w postawie zasadniczej.
– postawa „spocznij” – sztandar trzymany przy prawej nodze jak w postawie „zasadniczej”. Chorąży i asysta w postawie „spocznij”.
– postawa „na ramię” -chorąży prawą ręką ( pomagając sobie lewą ) kładzie drzewce na prawe ramię i trzyma je pod kątem 45° w stosunku do ramienia. Prawa ręka wyciągnięta wzdłuż drzewca.
– postawa „prezentuj” – z postawy „zasadniczej” chorąży podnosi sztandar prawą ręką i pionowo do góry wzdłuż prawego ramienia ( dłoń prawej ręki na wysokości barku ). Następnie lewą ręką chwyta drzewiec sztandaru tuż pod
prawą i opuszcza prawą rękę na całej jej długości, obejmując dolną część drzewca. Asysta w postawie „zasadniczej”.
– salutowanie sztandaru w miejscu- wykonuje się z postawy „prezentuj”- Chorąży robi zwrot w prawo skos z równoczesnym wysunięciem lewej nogi w przód na odległość jednej stopy i pochyla sztandar do przodu pod kątem 45°. Po czasie „salutowania” przenosi sztandar do postawy „prezentuj.”
– salutowanie sztandarem w marszu – z położenia „na ramię” w taki sam sposób jak przy salutowaniu w miejscu.
Komendy: „ na prawo patrz ” – pochyla sztandar, „baczność”- bierze sztandar na ramię
Ceremoniał uroczystości szkolnych z udziałem sztandaru:
Komendy | Opis zachowania się uczestników po komendzie |
Poczet sztandarowy |
Sztandar |
1. proszę o powstanie | Uczestnicy powstają przed wprowadzeniem sztandaru przygotowanie |
– przygotowanie do wyjścia | – postawa na ramię |
2. „baczność” sztandar wprowadzić |
Uczestnicy w postawie „zasadniczej” |
– wprowadzenie sztandaru – zatrzymanie na ustalonym miejscu |
– w postawie „na ramię w marszu” – postawa „prezentuj” |
3. „do hymnu” | jak wyżej postawa „zasadnicza” |
-postawa „zasadnicza” | -„postawa „salutowanie w miejscu” |
4. „po hymnie” | uczestnicy w postawie „spocznij” |
„spocznij” | – postawa „prezentuj” – postawa „spocznij” |
Komendy | Opis zachowania uczestników po komendzie | Poczet sztandarowy | Sztandar |
1. proszę o powstanie | uczestnicy powstają przed wprowadzeniem sztandaru |
„spocznij” | – postawa „spocznij” |
2. „baczność” sztandar wyprowadzić |
uczestnicy w postawie „zasadniczej” |
– postawa „zasadnicza” – wyprowadzenie sztandaru |
– postawa „zasadnicza” – postawa „na ramię w marszu” |
3. „spocznij” | uczestnicy siadają |